เรื่องราวของ จ. อยุธยาที่รุ่งเรืองขึ้นมาจากการเป็น “ศูนย์กลางการค้านานาชาติ” ที่พ่อค้าจากตะวันออกกับตะวันตกมาพบปะแลกเปลี่ยนสินค้า ในขณะเดียวกันก็เป็น “ผู้ส่งผ่าน” สินค้าจากตะวันออกไปตะวันตก และจากตะวันตกไปตะวันออก พร้อมทั้งขาย “ของป่า” จากภูมิภาคอุษาคเนย์ ให้จีนและฝรั่งด้วย กรุงอยุธยาเติบโตเป็นราชอาณาจักรด้วยกิจกรรมสําคัญที่สุดคือการค้านานาชาติ โดยได้รับอุดหนุนเป็นพิเศษจากจีน ส่งผลสะเทือนอย่างน้อย 2 เรื่อง ได้แก่ เมืองนครธม ร่วงโรย และเมืองหงสาวดี รุกราน เมืองนครธม ร่วงโรยสืบเนื่องจากจีน อุดหนุนเป็นพิเศษต่อกษัตริย์รัฐสุพรรณ เสวยราชย์อยุธยา แล้วยกอยุธยาเป็นศูนย์กลางส่งออกสินค้าจีนสู่โลกตะวันตก จึงส่งผลให้การค้าของเมืองนครธมซบเซาอ่อนแอ จนอยุธยายกทัพไปยึดครองสําเร็จ แล้วกวาดต้อนผู้คนกับทรัพยากรไปอยุธยา ในส่วนของการเสียกรุงครั้งที่ 2 นั้นยังสัมพันธ์กับประวัติศาสตร์ที่สำคัญของโลก เกิดปฏิวัติอุตสาหกรรม ที่ทำให้เกิดการขยายตัวของกลุ่มคนชั้นกลาง ขึ้นอย่างมากมายในโลกสมัยใหม่ ในขณะเดียวกัน ก็ได้เริ่มมีการย่างกรายเข้ามาของลัทธิล่าอาณานิคมจากชาติตะวันตก ในภูมิภาคแห่งนี้ จนทำให้รัฐที่ดำรงอยู่ด้วยวิธีคิดแบบจารีตโบราณต่างๆ ค่อยๆ ถูกยึดเป็นอาณานิคมไปในที่สุดbr br br br รายการ สารคดี จ. อยุธยา ทุกวันเสาร์ เวลา 10.00 น.